Mona Lisa Tablosu

Kime sorsanız sorun, insanlara bir tablo adı söylemelerini istediğinizde çok büyük ihtimalle Mona Lisa diyeceklerdir. Yıldızlı Gece, İnci Küpeli Kız bile belki sonradan akıllara gelir. Peki, neden yeryüzünde onca tablo varken, hatta Mona Lisa’dan bile daha “güzel” diyebileceğimiz tablolar varken, Mona Lisa dünyaca ünlü bir tablo? Neden Louvre Müzesi’nde 380.000’den fazla eser çıplak gözle ve çok yakından görebileceğiniz şekilde sergilenirken Mona Lisa üç kat camın arkasında, 20 derece sıcaklıkta korunuyor ve önünde şeritler var?

Bunun sırrının Da Vinci’de gizli olduğunu düşünebilirsiniz. Leonardo Da Vinci’nin resim yeteneği , mühendis- mimar- matematikçi zekasıyla birleşince ortaya çıkan eserler elbette diğerlerinden farklıydı. Ama Mona Lisa’nın diğer eserlerden sıyrılıp zirveye oturmasının en bariz nedeni, “reklamın iyisi kötüsü yoktur” cümlesini tescillercesine, Mona Lisa tablosunun çalınışıdır.

1911 yılında çalınmasından önce o kadar da ünlü olmayan bu tablo, çalındığında birçok yere haber oldu. Bu da bilmeyen insanların bile tablodan haberdar olmasına neden olmuştur. Olayın gerçek sorumlusu bulunana kadar, önce şair Guillaume Apollinaire tutuklanır. Suçsuz olduğu anlaşılınca serbest bırakılır. Sorgusunda Picasso’dan şüphelendiğini söylediği için ünlü ressam Picasso göz altına alınır. Mona Lisa’yı Picasso’nun çalmış olabileceği fikri büyük bir yankı uyandırdığından tablonun ünü daha da artar.

20. Yüzyılın en büyük sanat hırsızlığı olarak nitelendirilen bu olayın sorumlusu, yani bu güvenlik engelini aşabilen kişi içerden biriydi. Bu kişi aslında Louvre Müzesi’nin güvenlik görevlilerinden Vincenzo Peruggia idi. Peruggia tabloyu Floransa’da satmaya çalışırken yakalandı. Kayboluşundan 2 yıl sonra tablo, Louvre Müzesi’ne geri kondu. Böylece dilden dile ünü yayılan tabloya duyulan ilgi de artmaya başladı. Şu an bile her yıl milyonlarca insan Mona Lisa için Louvre Müzesi’ni ziyaret ediyor. Belki de Louvre Müzesi de bu derece bilinirliğini, diğer eserlerden bir tık daha fazla olarak Mona Lisa’ya borçlu. (Dünya’nın en büyük müzesi olduğunu saymazsak). Mona Lisa tablosu yılda bir gün indirilip temizleniyor. Yılın o günü Louvre Müzesi’nin en sakin günü oluyormuş. “Mona Lisa’yı göremeyeceksek neden Louvre Müzesi’ne gidelim”, değil mi?

Tablonun Gizemi: Mona Lisa Kimdir?

Mona Lisa’yı bu kadar ünlü yapan en önemli şeylerden biri onu yaparken kullanılan tekniklerin gücüdür. Leonardo da Vinci, resmi boyamak için birkaç benzersiz ve yenilikçi teknik kullandı. Resim, o dönemde çağdaş sanatın kurallarını yeniden tanımladı. Da Vinci’nin kullandığı tekniklerden biri sfumato tekniğiydi. İtalyanca bir terim olan Sfumato, “fuma” (duman) sözcüğünden türemiştir. 15. yüzyılda yağlıboyanın keşfiyle, neredeyse algılanamayacak ton ve renk geçişlerini adlandırmak için kullanılmıştır. Da Vinci bu tekniği daha çok aydınlık alanlardan karanlık alanlara geçişlerde kullanmıştır.

Tabloyu çekici kılan bir diğer şey ise Mona Lisa’nın kimliğidir. Resimdeki kadının Francesco del Giocondo adında zengin bir Floransalı ipek tüccarının karısı olan Lisa del Giocondo olduğu kabul edilir. Tablonun ailenin ikinci oğlu Andrea’nın doğumunu kutlamak için yapılmış olduğu fikri yaygın. Mona kelimesi İtalyanca Madonna’dan gelir. Bu bizim Türkçe’de hanım yerine kullandığımız ifadedir. Mona Lisa tablosunun İtalyanca adı ise “mutlu olan” anlamına gelen La Gioconda’dır. Resimdeki kadının kimliği hakkında farklı görüşler de vardır. Bunlardan biri kadının Da Vinci’nin annesi olduğunu söyler. Ancak en ilginç fikirlerden biri Da Vinci’nin kendisi olduğudur. Bu fikri savunanlar, Da Vinci’nin otoportresi ile Mona Lisa tablosu arasındaki şaşırtıcı benzerlikteki simetriyi referans alırlar.

Gülüşü ile ilgili söylentiler arasında ise “psikanalizin babası” olarak anılan Sigmund Freud’un görüşü ön plana çıkmaktadır. Freud, Mona Lisa’nın gülüşünün Da Vinci’nin annesiyle bağlantılı olabileceği görüşündeydi. Yani diğer bir deyişle, Mona Lisa’nın gülüşü, bakışı, oturuşu Da Vinci’nin çocukluğundaki anne özleminin bir dışa vurumudur. Da Vinci’nin annesi ile olan ilişkisini göz önüne alınca pek de sıra dışı bir fikir değil. Üstelik kadın figürünün ve anne figürünün, Da Vinci’nin diğer tablolarında da rastlanan unsurlar olduğunu biliyoruz. Bunları dikkate alınca bu resimlerin bilinçaltının ürünleri olduğunu düşünebiliriz.

Mona Lisa’nın Gizemli Gülüşünün Sırrı

Mona Lisa’nın dünya çapındaki çekiciliğinin en popüler nedenlerinden biri gülümsemesidir. Da Vinci, perspektif ve gölgeler aracılığıyla benzersiz bir gülümseme yaratmak için optik illüzyon kullanmıştır. İzleyici Mona Lisa’nın gözlerine baktığında, ağız çevresel görüşe düşer. Bu durumda ağızın detayları belirsizleşir. Bu esnada elmacık kemiklerinin üzerindeki tonlamalar gizemli gülümsemeyi yaratır. Ancak izleyicinin bakışı gülümsemeye sabitlenir sabitlenmez, sanki hiç gülümsememiş gibi yavaşça gülümseme kaybolur. Bu nedenle bu resim kimilerine mutlu kimilerine ise mutsuz bir kadın izlenimi verir.

Muhtemel tablo hakkında herkesin hemfikir olacağı nadir şeylerden biri bu kaş meselesidir. Mona Lisa’nın kaşlarının olmaması ise o dönem kadınları arasında kaşları tıraş etme modasının olmasından kaynaklıyor. Gördüğünüz gibi, bir zamanlar Napolyon Bonapart’ın yatak odasını süsleyen Mona Lisa, hakkındaki söylentiler ve araştırmalar oldukça çok. Ayrıca resmin içinde gizli sırlar ve semboller olduğuna dair söylentiler de işi renklendiriyor. Hala birçok konuda net bilgiler yok. Da Vinci’nin Mona Lisa’sı 1962 yılında sigortalandı. Sigorta değeri ise 100 milyon dolardı. Bu miktar günümüzde 867 milyon dolardan fazlaya eşittir.

Sonuç olarak Mona Lisa’nın popülaritesini çok uzun bir süre sürdüreceğinden emin olabilirsiniz. Eğer yolunuz bir gün Louvre Müzesine düşerse, umuyoruz ki tablonun önündeki insan kalabalığını aşıp bir “selfie” de siz çekersiniz…