AT ETİNİN HARAM OLDUĞUNU SÖYLEYEN İMAM-I ÂZAM VE İMAM MÂLİK’İN DELİLLERİ NELERDİR?

Bu iki büyük imam, at etinin haram olduğuna ya da harama yakın mekruhluğuna hükmetmişlerdir. Delil olarak da وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً “Hem binmeniz, hem de zînet olsun diye atlar, katırlar, merkepler yarattı.” (Nahl Suresi, 16/8) ayetini delil getirmişlerdir. İmam Ebû Hanîfe ile İmam Mâlik, atların yaratılış gayesinin “binmek” ve “zînet” olduğunu kabul ederek at etinin haramlığına kail olmuşlardır ki, bu rivayet İbni Abbas’tan menkuldür. Ayrıca İmam Azam’a göre atın savaşlarda kullanılması ve buna ciddi ihtiyaç olması da bir delildir. Halid b. Velid’den gelen bir rivayet şöyledir: “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) at, katır ve ehli eşek etlerini nehyetti (haram kıldı).” İmam Azam’ın vefatından üç gün önce, at etinin haramlığı görüşünden döndüğü de rivayet edilmektedir.

İmam Şâfiî, İmam Ahmed b. Hanbel, İshak b Rahûye ise at etinin helal olduğunu kabul etmişlerdir ki, bu da Hasan Basri, Kadı Şüreyh, Atâ b. Ebi Rabah ve Said b. Cübeyr’den (r.a) nakledilmiştir. Hanefilerden İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e (r.a) göre de at eti helaldir. Delil olarak Hazreti Enes’in (r.a) rivayetini gösterirler: “Biz Allah Resulü zamanında at eti yedik” Diğer bir rivayet de şöyledir: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Hayber günü ehli eşek etinden nehyetti, at etine izin verdi”

Bütün bu rivayet ve görüşleri değerlendiren İmam Serahsi’ye göre at etinin haram olmasının delilleri daha ağır basmaktadır. At etinin yenilmesine dair rivayetler de, haram kılınmasından önceki döneme aittir. Haram kılan deliller, helal kılan delillere tercih edilmelidir.

Ancak diğer imamlarca da değerlendirilen bu hususta varılan netice şudur: Hanefi mezhebinde söylenmiş son söz (fetvaya esas olan görüş) at etinin helalliğidir.

Buradan anlaşılan, at etini yiyenin de yemeyenin de Hanefi mezhep içerisinde dayandığı bir imam ve delil mevcuttur. Öyleyse bu mevzuda kimse kimseye haram iş işliyor nazarıyla bakmamalıdır. Tercih durumunda kalanlar da İmam Serahsi’nin dediği gibi haram kılan delili tercih edip yemeyebilirler.